W college’u, pod wpływem lektury „Zakochanych kobiet” D. H. Lawrence’a
Sylvia Plath notuje:
„Planuję nie wychodzić za mąż – lecz pozostać inteligentną, dojrzałą istotą ludzką” (cyt. za D. Middlebrook „Jej mąż: Ted Hughes i Sylvia Plath”, przeł. P. Łopatka, str. 73).
Z kolei Ted Hughes uważał,
że małżeństwo z Sylvią Plath było mu przeznaczone. W swoich „Listach
urodzinowych” pisze: „Skojarzył nas układ słoneczny”.
Ona: urodziła się
w 1932 roku, w miejscowości Jamaica
Plain koło Bostonu. Jej rodzicami byli Otto i Aurelia Plath. Ojciec zmarł, gdy
Sylvia miała 8 lat. Motyw skomplikowanej miłości do ojca przewija się w całej
twórczości poetki. Podobnie jak motyw śmierci i próby samobójczej, którą młoda
artystka podjęła na pierwszym roku nauki w Smith College w Northampton. Po tym
zdarzeniu Sylvia była leczona w szpitalu psychiatrycznym McLean Hospital w
Belmont koło Bostonu. Ten okres życia stał się kanwą do powstania jedynej
powieści Sylvii Plath pt. ”Szklany klosz” (napisanej w 1963 roku). W 1955
Sylvia Plath wyjechała jako stypendystka Fulbrighta na studia do Anglii, gdzie
poznała Teda Hughesa, poślubiła go w 1956 roku. Pierwszy tom poezji Plath
wydała w 1960 roku, w tym samym roku urodziła pierwsze dziecko – córeczkę
Friedę. W trakcie separacji, do której doszło w 1962 roku w związku z romansem
Teda z inną kobietą, Sylvia zamieszkała z dwójką dzieci w Londynie. Poetka
bardzo ciężko zniosła rozstanie z mężem, a także zimę przełomu lat 1962/63. W
tym okresie napisała swoje najbardziej poruszające i depresyjne utwory –
wiersze pt. „Tatuś”, Kobieta Łazarz”, „Ariel”, „Krawędź”. Sylvia Plath
popełniła samobójstwo przez zatrucie gazem w lutym 1963 roku.
Cała twórczość tej
autorki przesycona jest autobiografizmem. Sylvia Plath zaliczana jest,
obok m. in. Roberta Lowella, Theodore'a Rothke, Stanleya Kunitza i Anny Sexton,
do nurtu wyznania obecnego w poezji amerykańskiej. Plath analizuje swoje
wewnętrzne przeżycia, wprowadza czytelnika w swój osobisty świat, gdzie
codzienne czynności i zwykłe życie przeplatają się z najbardziej skrywanymi
obsesjami, motywami mrocznej przemocy i śmierci.
On: angielski
poeta urodzony w 1930 roku Mytholmroyd, West Yorkshire. Ted Hughes studiował
anglistykę, antropologię i archeologię w Pembroke College w Cambridge. Jego
pierwsze utwory ukazywały się w założonym przez siebie i kolegów czasopiśmie -
St. Botolph's Review. To właśnie na przyjęciu z okazji wydania pierwszego
numeru pisma poznał Sylvię Plath. Pobrali się po czterech miesiącach
znajomości. W 1962 roku poznał Assię Wevill, która stała się jego kochanką. To
z powodu tego romansu ogłosili z Sylvią Plath separację. Po śmierci Plath
zamieszkał z Assią w Court Green. Assia Wevill w 1969 roku również popełniła
samobójstwo zabijając także swoją i Hughesa 4-letnią córkę. Ted Hughes w swojej
twórczości przedstawiał świat natury, zagadnienia z mitologii i antropologii.
Jego pierwszy tom poezji „Jastrząb w deszczu” (1957) zdobył uznanie krytyków i
nagrodę Galbraith. Jednym z bardziej znaczących jego tomów jest „Kruk”. Ted
Hughes pisał także opowieści dla dzieci. Zmarł w 1998 roku.
Oni: namiętność,
pasja, sztuka, ambicja – tymi słowami można określić to, co łączyło Sylvię
Plath i Teda Hughesa. To Ted Hughes był bardziej cenionym i popularnym poetą od
Sylvii. Jej popularność przyćmiła jego dopiero po jej samobójczej śmierci. W
1965 roku ukazał się tom „Ariel” (przygotowany do druku przez Hughesa), który w
pełni ujawnił oryginalny i żywiołowy talent Plath. Można powiedzieć, że Sylvia
żyła w cieniu swojego męża, nie czuła potrzeby rywalizowania z nim na polu
literackim, co więcej cieszyła się, że pierwszy wydał książkę, że to ona będzie
mogła pójść w jego ślady. Dlatego „po rozstaniu z mężem (kiedy jeden po drugim
zaczęły powstawać wiersze z tomu Ariel)
poczuła się wyzwolona z więzów, z których istnienia nie zdawała sobie wcześniej
sprawy.” (cytat za E. Wagner „ Sylvia Plath I Ted Hughes”, przeł. T. Kunz, str.
13)
Sylvia Plath i Ted Hughes inspirowali się nawzajem. W
twórczość poetki, ze względu na jej autobiograficzny charakter, Ted Hughes ma
szczególne miejsce. Niestety jego wizerunek tam nie zawsze jest pozytywny. Mężczyzna
często ukazany jest jako bezwzględny olbrzym, sprawca opresji i cierpienia
(zarówno fizycznego, jak i psychicznego) kobiety. Takie wiersze Sylvii Plath
jak: „Strażnik więzienny” i „Detektyw” wynikają z doświadczeń
związanych ze zdradą, jakiej dopuścił się mężczyzna. W wierszu „Pościg”
brutalne i niszczące męskie pożądanie symbolizowane jest przez panterę biegnącą
za uciekającą przed mężczyzną kobietą. Sylvia Plath „Panterą” nazwała również
Teda w swoim dzienniku dnia 10 marca 1956 roku. Było to na początku ich
znajomości, gdy dowiedziała się, że przyjechał on do Cambridge, gdzie przebywała:
„Ach, jest tutaj; mój czarny drapieżnik; (...) Pantera zbudziła się i krąży znów wokół, czai się (...)” (S. Plath, Dzienniki 1950-1962, oprac. Karen V. Kukil, przeł. J. Urban i P. Stachura , Warszawa 2004, s. 224)
Jaki wpływ na twórczość Teda
Hughesa miała Sylvia Plath?
„Przez większą część życia Ted Hughes nie odsłaniał się bezpośrednio w swojej sztuce. Kierował się ku rzeczywistości zewnętrznej (…) Zwracał się w stronę świata natury, w stronę mitologii i antropologii (..)” (cyt. za E. Wagner, str. 6)
Pilnie strzegł swojej prywatności, nie udzielał
wywiadów, nie wypowiadał się na temat życia z Sylvią Plath czy Assią Wevill i
samobójczej śmierci obu pań. Tak było do czasu opublikowania zimą 1998 roku tomu
„Listy urodzinowe”, który okazał się najbardziej intymną i osobistą książką
Teda Hughesa. Wiersze składające się na ten tom odsłoniły jego serce i tłumione
przez ponad trzydzieści lat emocje. „Listy urodzinowe” to poetycka opowieść o
spotkaniu Teda i Sylvii, o ich miłości, małżeństwie, życiu rodzinnym. Podczas
odbierania nagrody Forward za ten tom poeta tak powiedział o „Listach urodzinowych”:
„to zbiór sytuacji lirycznych, w których próbowałem nawiązać bezpośredni, duchowy kontakt z moją pierwszą żoną, nie myśląc o stworzeniu wiersza, myśląc przede wszystkim o przywołaniu jej obecności i poczucia, że gdzieś tam docierają do niej moje słowa. (cyt. za: E. Wagner, str.31)
Poezja ta jest
rodzajem rozmowy, intymnego dialogu. Poeta nawiązuje do wierszy Sylvii, wkracza
w jej świat wyobraźni, analizuje jej metafory, pojawiają się też wiersze o
takich samych tytułach jak utwory Plath.
 |
| fragmenty wierszy: "The Blue Flannel Suit" T. Hughes i "Daddy" S. Plath |
Sylvia Plath i Ted Hughes – związek pełen namiętności,
sprzeczności i pytań. Między innymi o to, czy Ted Hughes porzucił żonę skazując ją na samotną
śmierć oraz czy związek z nim tłumił poetycki głos Plath (jak uważał ruch rozwijający
się w latach 60 i 70 XX wieku feministyczny).
 |
| obowiązkowe lektury związane z osobami Sylvii Plath i Teda Hughesa |
